پیش نوشت: این که آدم آس و پاسی مثل من در مورد معظم ترین کمپانی جهان اظهار نظر کند، قبل از احمقانه بودن کمیک به نظر می آید اما چه میشود کرد. هزینه هاست و دامین را داده ایم که بتوانیم حرف بزنیم. بی سوادی من را بر من ببخشایید و گذر کنید.
در مدیریت ما دو مفهوم ثبات (Stability) و پایداری(Sustainability) را تعریف میکنیم. ثبات عموما میتواند تداعی گر مفهومی منفی باشد و پایداری همان چیزی است که مدیران همه سازمان ها دل در گرو آن دارند. ثبات آرام و ثابت نگه داشتن همه چیز است(کما که باتلاق هم میتواند آرام باشد) و پایداری افزایش طول عمر سازمان است. تصمیم ها در سازمان میتوانند ثبات بیشتری بیافرینند اما پایداری را از بین ببرند یا بالعکس. حتا بعضی تصمیم ها میتواند با افزایش یا کاهش هردو همراه باشد.
جابز تنها چیزی که نداشت ثبات بود. جابز دمدمی بود، سخت گیر و بر هم زننده بود. وقتی دوباره مدیرعاملی را برعهده گرفت خط تولید بخش بزرگی از محصولات اپل را متوقف کرد و این رسما اعلام جنگ به مفهوم ثبات است. اما جابز نوآور بود و از آنجا که نوآوری در دی ان ای اپل نهادینه شده است نوآوری های جابز عموما برای اپل پایداری می آورد. آیفون هنوز هم گاو شیرده اپل محسوب میشود، محصولی از ایده های جابز بیرون آمد. خدا میداند اگر آیفون نبود امروز اپل را در کجای لیست شرکت های تکنولوژی میتوانستیم پیدا کنیم. نوآوری های جابز همانقدر که برهم زننده ثبات بود و آرامش را از شرکت میگرفت برای آن طول عمر ایجاد میکرد کما که میبینیم امروز اپل هنوز دارد، نان آن دوران را میخورد.
تیم کوک نقطه مقابل جابز است. آرام و با ثبات بودن را حتا میشود از چهره اش فهمید. رابطه اش با خطوط تولید خوب است، فروش را میفهمد و حتا به خواسته مشتریان احترام میگذارد. همه این ویژگی ها باعث شد بعد از فوت جابز، تیم کوک بتواند میراث اورا به بهترین شکل ممکن بدست همه دنیا برساند و اسب سرکش اپل را آرام کند.
رایزنی با دولتمردان چین و تاسیس فروشگاه در آن کشور، تولید آیپد ها باصفحه نمایش های گوناگون، تولید آیفون های باسایز بزرگ، سر و سامان دادن به خطوط تولید و مدیریت درست عرضه و تقاضا از نمونه کار هایی است که او انجام داد تا بتواند تا آخرین قطره شیر از گاوشیرده اپل را بدست آورد.
ثبات برای اپل لازم بود. اما جابز در روز های آخر عمرش در مورد تیم کوک حرف جالبی زد. او گفت تیم کوک مدیری عالی است اما هیجان کافی نسبت به محصول را ندارد. کلید پیش بینی آینده اپل در همین جمله است. تیم کوک را خود جابز پیشنهاد داد، اما گاهی یادمان میرود که جابز قبلا هم در انتخاب مدیر عامل برای اپل اشتباه کرده است. او زمانی اسکالی را از پپسی به اپل آورد تا اسکالی بتواند ثبات را برای اپل مدیریت کندو خودش بتواند با خیال راحت به بلند پروازی هایش برسد. بعید نیست او قصد پیاده کردن همین فرمول را برای بعد از خودش داشت. تیم کوک خطوط تولید و فروش و وجهه عمومی شرکت را مدیریت میکند و مهندسان به سرپرستی جاناتان آیو محصولات آینده را میسازند. نتیجه ی هردو تصمیم را امروز میتوانیم ببینیم.
خب، چیزی که امروز از اپل نمیبینیم محصولات آینده هستند. اپل واچ و آیپد پرو صرفا پاسخ اپل به بازار هستند. اگر اپل میخواست صرفا پاسخ دهنده به بازار باشد ما امروز چیزی به اسم تبلت نداشتیم. طراحی های آیو بعد از جابز اگرچه همچنان درخشان اما نقطه ضعف های عجیبی دارند که نمیشود همه آن را به پراگماتیک بودن ربط داد. از دوربین بیرون زده ایفون که بگذریم، هنوز خیلی ها طراحی سری ۴ و سری ۵ را بهتر از سری های فعلی میدانند. ناکارآمد بودن اپل واچ، صدای ایلان ماسک را هم در آورده. جانی آیو بعد از جابز را خیلی ها دوست ندارند.
حقیقتا اپل بعد از جابز را هم دوست نداریم. این اپل هرچند که ثبات دارد اما پایداری اش به عنوان با ارزش ترین شرکت تکنولوژی، در هاله ای از ابهام فرو رفته. پایداری اپل در گرو نوآوری است و آن همان حلقه گم شده این روز هاست.
ساختن ماشین جواب مناسبی برای آینده نیست، احتمالا اگر تیم کوک در دهه نود مدیرعامل بود الان در آشپزخانه هایمان یخچال هایی داشتیم که یک کامپیوتر درونشان جا سازی شده است. هویت اپل هیچ وقت رشد افقی و سرایت به همه چیز نبوده است. تفاوت اپل با شرکتی مثل سامسونگ در همین جاست. اپل باید رشد عمودی کند، مرز ها را جابجا کند چیز هایی بسازد که تابحال کسی ندیده است، نه که ماشینی بسازد که کمی زیباتر است و شاید خودش بتواند رانندگی کند. این را که بقیه از اپل بهتر بلدند.
به مایکروسافت و گوگل نگاه کنیم. اپل دارد پا جای پای مایکروسافت دیروز میگذارد. پیرمرد باثباتی که دارد از گذشته اش نان میخورد.اما مایکروسافت این روزها با نادلا امروزش را در پردازش ابری و فرداهایش را در هوش مصنوعی و هلولنز جستجو میکند.گوگل به زیر چتر آلفابت رفت تا از چنین آینده ای گریزان باشد. اما اپل همچنان هیجان انگیز ترین کاری که میکند، مربوط به درگاه هدفون آیفون هاست. حقیقتا این اپل، اپل پایداری نیست. ثبات دارد، اما پایدار نیست.
امروز در حال گذر از عصری هستیم که سخت افزار در مرکز قرار داشت و به نوعی در حال ورود به نسل فرا دست گاهیم. امروز سرویس ها مهم تر از سخت افزار به نظر میرسد.سرویس ها را میشود روی رزبری پای ۵ دلاری تا گلکسی نوت ۷۰۰ دلاری اجرا کرد. پردازش ابری نیاز به سخت افزار را به حداقل رسانده. اپل باید این را بپذیرد. کما این که در زمان جابز گذر از پی سی را پذیرفت، تغییر شکل داد و امروز در حال خوردن آب و نان همان دگردیسی است. حتا مایکروسافت هم این را پذیرفته است و از برخورد سخت افزار مانندی که با سیستم عاملش داشت، گذر کرده است. ویندوز۱۰ قبل از سیستم عامل بودن یک سرویس است آن هم رایگان و بدون تبلیغات.
یک سازمان هرچقدر هم که نیرو های عالی و ساختار درستی داشته باشد باز هم تابع تصمیم های مدیرعامل است. آینده اپل با تیم کوک چندان روشن نیست. صبر وال استریت در برابر اپل به عنوان یک سوگولی کمتر از صبوری است که در برابر مایکروسافت نشان داد.لرزه های معرفی آیفونی مشابه آیفون دوسال قبل را از همین الان میتوان در زیر ساختمان اهالی کوپرتینو دید. هشت سال طول کشید تا بالمر مایکروسافت را به خاک سیاه نشاند، اپل با تیم کوک احتمالا مسیر طولانی تری در پیش دارد. ساتیا نادلای اپل کیست و کی از راه میرسد؟
خیلی عالی بوود